Töroğlu Hikayesi

Urum Halk Hikayesi

Bir zamanda var eten bir zamanda yoh eten, bir zamanda bir adam bir oglu var eten. Bu adam çıhay titiy, vany padşaga, rgat yürüy. Künnerden bir kün padsaga terek titmee bir yana terek tetirmee atlan. Eti at. Onu da var eten bir tervan mal at. Varıy onda başlay hidırmaa. Tutay huryuhlarından, çekiy atay, çekiy atay. Teliy bir eti atlara, tutay huryuhlarından, çekiy alamay. Olar da bohlu, hoturlu. Tetiy oları padşaga. Padşah ta bakay- şaşay halıy:
– Ne tetirdin sen! Abhadar yılhım var
– sen eti hoturlu tay saylap alıp tetirdin! Anda edi seen közün? An!
– irgatlarına hıçıriy onun eti közün urup çıharınız, ver iniz bu atlarda titsin! Çıharıylar onun eti közün de, verriyler o atlar ona. Titiy. Varıy bir çölün orta. Yapay bir çalaş, bir de haranıh aranda. Hoyay atların ondaçee. Teliy siypay, sipap bahay-körmiy ebet.
– Abu olajah kirat, abu da olajah arabat- ogluna diy:
– oglum, abu atları güzel bah, kün olara tiymesin. Atlar kün alajah. Kün alsalar  yahşı at olmaz. Baba sohur oldu mu ogluum adında hoyaylar Töroğlu.

Atlan bahay. Atlar östü, balaban oldu. Öle de güzel atlar ama körmee terek. Hazaylar bir parça yer. Su yiberiyler. Bir batahlıh oldu. Bu batahlıhtan da atları yiberiy teçiriy. Miniy kirata, yiberiy atay. Tizden su çinden kirat çıhtı
– ayahlar tübünden toz çıhay. Aylangan tegen. Baba bahay atin ayagı huphuru. Ondan sora arabati miniy. Yiberiy atay, aylanıy teliy. Baba bahay -arabat ayığında azıjıh su halgan.
– Bunu bir yıl daa bahmaa terek – diy baba. Yıldan bahtı kördü : batahlıh çeçti mi – ardından toz hopardı, ayağı da huphuru.
 – Endi güzel, olgum diy baba. men ölsem, abu atlar seen hismetin. Yahşı bah bu atlar seni beladan hurtaar. Baba öldü. Bu da haldı. Başladı iditlik köstürmee. Ata minip alh basay şte. Ayah taşı yoh. Varıy bir yere. Bir çoban hoyun bahay. Miniy kiratı, uruy devriy çobanı, alıy bir baş hoyun, üç çoban, ayday tetriy şeerin tübüne çetne tohtatıy. Onda da bir hasapçı var eten, hoyun tuvar soyup et satar eten. Adı apelet. Onun da oglu var eten – evaz. Mannayında yıldızju.
-Apelet aga! Hoyun alıysın?
– Alıyım. Alıp tel. ya ne hoyun pasi?
– Yür, bah bitan agırmah olmasın. O yürüy bahay: Yoh seen?

-Meem. Evden çıhhanda bu Toroglu oglunda alıy. At sne minmee stiy bala da evaz. Hasapçı bahay hoyun. Hoy bedeni. Aylanıy teliy:
– Paası ne? – Oon pası bele : hoy sein, Evaz meem! Ay- vay! Ne şahanız!
 – Öle şahamız da! – hahay ata köke uçay titiy. Birada başlay o yırlama: Çıhmış Evaz taş üstüne oturur, oturur. Oturur da yendi yendini itirir, itirir. Pare dünya, bildirir.
-Sensin, Evaz, at atlanıp yürüten, yürüten Sensin Evaz yürek yağın yiriten Pare dünya, bildiren Tur Evaz titeyik Karamandan yuharı, yuharı Terek olan yuharı Hozun Evaz közüm evaz agleme, agleme Agleyip te beni yoldan indirme Terek olan bezdirme. Şirinen alvesi yedirim Terek olan yedirim. Variylar eve. Eve tohtatıylar atları. Tiriyler eve. – E! Saa da var at. Çıhaylar seryada. Başlaylar uçmaa, evaznen etisi. Bu da o da. Kökteni huşları yere yerdeti yisanları köke ataylar. Kördün agam, iditliim?
 – An, iditlik saa mi? Iditlik ata! At osamaa men de iditlik kösteriyim. Aperin jambazına da! Evazın janı agurıy: – Kerat maa osa, men de köstür edim iditligim!

– Aferin jambazına! Veriyim saa kerati – köstür. Çıhay titiy keratnen. Uçay. Kökteti huşları yere, yerdeti yisannarı köke atay. Bolduruy tohtay oturuy. teldler, evazı aldlar. At ta haçıp teldi eve.
– Ya – diy Töroglu – ya anda meem sevdili hardaşım?
– çıhay titiy hidırmaa. Vara vara varıy bir pukanaa :
 – Ana bir şiy bir şiy işitmediniz mi? – Ya ne işitejeek? Törogluun ayahtaşın tuthannar. Asajah etenner. Varıy Töroglu padşahaa :
– Padşaam veriniz onu maa – men onu asayım diy. Veriyler ona onu asmaa, Törogluna. Alıy burada türkü yırlay o: Yetiş kırat, yetiş hozu Titti namımız, titti namımız Padışagın eline tögülsün hamımız O da bir iş dögül aman Dedi Töroglu of! Yetişiy teliy kırat alem kalinen. Hahay alıy biların etisin de. Hahay alıy bıların etisin de uçay titiy. Padşah ta yiberiy bir arabı Törogluun atin çalıp tetirmee. Blar otutuylar eve. Atları da jayılıy. Teliy bir çuplah adam bir çal sütne, atıp – atıp – atıp teliy atlara. Kirata ilişamay – ilişiy arabata, miniy titiy. Evaz da köriy:

– Aga, atımızı çalgannar! – Horhma, hardaşım – mindi kirata uru atay ardına. Arabat pek huvatlı, pek jivrik osa da kirat ta ondan huvatlı. Yetiştim dese, bu çuplah adam tohtatıy atı baylay dermen valına harşı özü de çıhay dermene. Töroglu- un da ökesi çıhtı. Yetişiy teliy. Bu da iliştiriy kiratı da çıhay titiyi onda. Varıy de diy :
 – Mında adam telmedi mi? – Onu körmedim. Betim tepe çıhhan. Bu arap ta dermençee tirip özün sütne un atıp – atıp, unnanip dermenjii tepee yiberiy. Töroglu çıhay tepee – bu tüşiy aşaa dogru miniy keratın sütne uçay titiy. Bu da tüşiy orada at yoh. Degirmen valına hozun Atım bayladım, atım bayladım Uçurdum elimden derviş kiratımı Köramadım şu tafirin yendi suratın O da bir iş dögül, aman
– Dedi Töroglu of! Yıbrışım haytandan Yalın derektir, yalın derektir Tavşan süyeginden Halı derektir O da bir iş döül aman – Dedi Töroglu of! Çıhay titiy Töroglu.

Vara vara vany çobana. – Ya ne var edi dünyaa? – Bişiy yoh. Ne olajah edi? Törogluun ya atın tuthannar. Bahmaa olamaylar. -Güzel. Ya aga – diy, – soy hoyununu, etin yaagın al maa hursagınen puskasın ver.Veriy ona hursaginen puskasın. Alıy ters çevriy, başına tiyiy, çıhay titiy. Teliy padşaa :
 – Padşaaim! Men onun yanna yürgen edim men o ati bahhan edim, bahtım çob. Verseler men onu bahar edim. O da tim de osa bahajah. Padşaam, verin onu maa – men bahayım. – E, osa, tit O başlay orada : İzilen, ey izilen, ey Tüştüm yizine tüştüm yizine Edil, kırat öpeyìm Eti közünden O da bir iş döül aman – Dedi Töroglu of. Kirat aman sesinden duydu : “şorbajı teldi ” at başından alıy çıhay: Padşaaim! Emir etin ata minmee.
– Emirim. Miniy. – Padışaaım emir etin hapular açmaa, seryana çıhayım azıjih… – Emirim. Tak – nak, tak – nak çıhay titiy seryana çıhhan sora tapsın alsın – kök arası uçay titiy. Padşah ta diy :

– o bizim yedi yıllı harabımız var, yiberiniz onu yetişir oon ar dından. Yiberiy yedi yıllı arabı onn ardından. O titiy. Töroglu köriy – arap yetişejek: “o öldürür meni”. E! Anda titeysin, arap? Tohta! Lafeteek. Tohtaylar. Oturuylar lafetiyler. Alıy arabı özüne ayahtaş. Teliyler eve. Aman o terette oon, arabın ayahlarınen elleri baylay bu, Töroglu… yoh… Bele döül… – Tohta – diy Töroglu. lafetmeek. Yedi yıldan beri türmeçe otruysu – on çün yapaysın bunu? Tanışaah, ayahtaş olaah. Lafetiyler, nestetiyler. Hayloluylar da titiyler. Bir yere epsi de üçü de
– Evaz, Töroglu, arap – Varaylar onda evlerine, bir yere otruylar. Sora bir haytmaz yola titiy bu Töroglu, onda bir tul hari evleniy. Balası oluy: Ösey, balaban oluy. Balasınen küreşiyley.. ahılma halmay… bidriyim.

Nasrettin Hoca Fıkraları – Ezop Masalları