Tunceli Olayı Hikayesi

Tunceli Olayının Ayrıntıları

Atatürk’ün medeniyet planları, yeni, yeni işlerken, Türkiye’nin doğusun da, aşiret yapısı kuvvetliydi.
Atatürk’ün planları bu aşiretleri rahatsız ediyordu. Yapılarını devam ettirmek istiyorlardı. Bölgede, baskıcı bir hüküm süren aşiretler, inkılaplardan hoşlanmıyordu.

 Aşiretler merkezi yönetime bağlı olmayı, hiç ama hiç istemiyorlardı. Askere gitmek, vergi vermek gibi zorunluluklardan, rahatsız oluyorlardı.

1930 da bastırılan ağrı ayaklanmasından sonra, Tunceli den sesler çıkmaya başlamıştı.
Tunceli de ki aşiretlerin bir ayaklanma başlatacağı, daha o günlerden belliydi. Önlem alınmaya başlandı.

1935’de, Tunceli vilayetinin oluşturulmasını içeren kanun, kabul edildi.
Dersim olarak bilinen yöreye, Tunceli ismi verildi.

Merkeze uzak köylere, yollar yapıldı.
Şehre doktor ve öğretmen gönderildi.

Mahkeme ve okullar yapıldı. Gayrimeşru silahlanan aşiretlerin silahlarına, el konuldu.

Atatürk’ün bu hamlelerine karşın aşiretler, tepki göstermeye başladı. Bu yeniklerden rahatsız olan aşiretler için, ayaklanma zamanı gelmişti.

21 mart 1937 yılında, Seyit Rıza önderliğinde ki grup, köprü yakarak ayaklanmayı başlattı.
Aynı gece bir karakolu basarak, tam 33 askeri Şehit ettiler. Sonra sayıları artmaya başladı. 1920 yılında, koç geri isyanına katılanlar, bu seferde Tunceli isyanındaydı.

Ertesi gün, okullar, Hastaneler ve yeni yapılmış tüm yapılar ateşe verildi.
Hedef, Atatürk Türkiye’sinin, Tunceli’ye götürmüş olduğu medeniyet yuvalarıydı.

Atatürk, isyanın hemen bastırılmasını emretti. Dönemin Tunceli valisi, Abdullah Alp Doğanın komutasında ki, 20.000 kişilik ordu ile isyan bastırıldı. Ele başları idam edildi. Bu isyan emperyalistler tarafından kullanılan, aşiretler tarafından yapılmıştı.

İsyanda kullanılan silahlar, Fransız silahlarıydı. İsyanın ela başlarından, Nuri Dersimi, o dönem Fransız mandasında ki Suriye ye kaçmış, ve Fransa tarafından korunmaya alınmıştır.
Seyit Rızanın, İngilizlerden yardım istediği bir mektup, hala arşivlerdedir.

Bu isyanın büyük katliam ile bastırıldığı söylenir. Bu doğru değildir. İsyan ordu eşliğinde, sert bir şekilde bastırılmıştır. Katliam yoktur. Bazı iddialara göre 100.000 kişinin, öldüğü söylenir. 1931 nüfus sayımına göre, Tunceli’nin nüfusu 101.000 kişidir.

Zorunlu göçe tabi tutulan insan sayısı, 5.000 kişidir.
1940 sayımında, Tunceli nüfusu 95.000 çıkmıştır.
Resmi rakamlarda, öldürülen isyankar, sayısı 206 kişidir.
29 asker Şehit olmuştur. 7 elebaşı idam edilmiştir.
Atatürk’e inanmak mı? Askerlerimizi Şehit edenlere inanmak mı?

Seçim sizin.

3 Yaş Masalları – Kısa Hikayeler – Keloğlan Masalları